ماجرای اجرای 30 پرفورمنس در 30 روز، کالاشدگی هنر را نقد می کنیم
به گزارش تعطیلات رو، به گزارش خبرنگاران، ششمین فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز از روز یکشنبه 21 آذرماه 1395 در موزه هنرهای معاصر تهران کار خود را آغاز کرده است. این رویداد که امسال توسط کانون نیومدیای موزه هنرهای معاصرتهران در بخش اجرایی برگزار می شود با کیوریتوری امیر راد در ششمین دوره خود حوزه ویدیو پرفورمنس را نیز اضافه کرده است. این فستیوال هر سال میزبان 30 هنرمند در حوزه های گوناگون هنری است که طی سی روز به اجرای پرفورمنس آرت های خود میپردازند.
اولین فستیوال در سال 90 و در گالری ایست برگزار گشت. در آن تاریخ تعداد پرفورمنس آرتیست ها به 10 نفر هم نمی رسید و این تعداد هم اکثرا متمرکز بر این مدیوم نبودند یعنی در کنار آفرینش با سایر مدیوم ها گاهی نیز آثاری در این مدیوم تولید می کردند. در آن سال ها حوزه تئوری و تحلیل های مکتوب چه کتاب و چه مطبوعات با یک زمین بایر روبرو بودیم و کمتر نشانی از توجه به این مدیوم دیده می شد و یک یا دو موردی هم که بود مملو از سوءتفاهم های تئوریک بود.
امیر راد مدیر کانون نیومدیای موزه هنرهای معاصر که پایه گذار و کیوریتور این فستیوال نیز است درباره اندیشه پیدایی اولین دوره این فستیوال به خبرنگاران گفت: من سال ها در حوزه هنرهای تجسمی به عنوان نقاش شناخته می شدم و فعالیت می کردم و این فعالیت ها زمینه های وسیعی را هم دربرمی گرفت؛ از همکاری در کمیته های انجمن هنرمندان نقاش تا تدریس در دانشگاه و از برگزاری نمایشگاه های انفرادی و گروهی تا همکاری با مطبوعات. در این فاصله، چند سالی از ایران دور شدم و به این ترتیب این امکان برایم فراهم شد تا علاوه بر آشنایی با فضاهای دیگر و امکانات بیانی متفاوت به مسائل و جریانات داخلی هم نگاهی با فاصله داشته باشم.
ایجاد جایگاه برای پرفورمنس آرت در عرصه های هنر رسمی
وی ادامه داد: دگردیسی جریان های هنری در حوزه هنرهای تجسمی از سویه های فرهنگی و هنری به سویه های تجاری و مالی یک روند تکرار شونده در تاریخ هنر هر منطقه است و ایران هم مستثنی نیست و اصولا هم این امر به خودی خود مذموم نیست اما در مقایسه ایران با غرب تفاوت در تعادل این دو سویه پدیدار می شود. بخشی از این تعادل مرهون فعالیت هنرمندان و واکنش های هنری آنها است که نمود این واکنش ها در مدیوم های معاصر-به دلیل ماهیت و ویژگی های آن ها- امکان ظهور و بروز بهتری می یابد. به این ترتیب و با توجه به گرایش پیشین خودم به حوزه نیومدیا و جای خالی توجه جدی به مدیوم های معاصر از جمله پرفورمنس آرت و نبود کنش و واکنش مناسب در این عرصه، فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز زاده شد.
راد با اشاره به اینکه پرفورمنس آرت مدیومی است که فارغ از پیش زمینه های تاریخ هنری در ضدیت با کالاشدگی اثر هنری به وجود آمده است، بیان نمود: این ویژگی و همچنین پیش زمینه فکری که پیشتر ذکر کردم و خلاء موجود در این حوزه و تجربیات شخصی، محرک پیدایش این رویداد بود.
این هنرمند نقاش ادامه داد: به این ترتیب در سال نخست هدف ما معرفی این مدیوم به مخاطبان و هنرمندان بود و به همین دلیل هم از همه حوزه ها از جمله موسیقی و سینما و تئاتر و تجسمی و.... هنرمندانی را برای همراهی با این جریان دعوت کردم. هدف ایجاد یک حرکت و نشاندن نهالی بود تا با تحقیق و شناخت امکانات بیانی آن در آینده شاهد جریانی از تولید آثار هنری در این مدیوم باشیم. خوشبختانه این هدف محقق شده است گو اینکه همچنان در هر دوره این هدف را به اشکال گوناگون دنبال می کنم که نمود آن دعوت از هنرمندان حوزه های گوناگون -اگرچه تعداد آن بسیار کمتر شده است- و برگزاری کارگاه های پرفورمنس آرت است.
راد با بیان اینکه حالا با گذشت پنج دوره و در روزهای برگزاری ششمین دوره این فستیوال هر ساله مشاور چندین پروژه خاتمه نامه با موضوع پرفورمنسآرت در رشته های مختلف است، اظهار کرد: از دیگر دستاوردهای این فستیوال ایجاد جایگاهی درخور برای این مدیوم (پرفورمنس آرت) در عرصه های رسمی هنر ایران است به گونه ای که در 3 جشنواره دانشگاهی و جشنواره های فجر شاهد اختصاص جایگاهی ویژه به این مدیوم هستیم و خوشحالم که یک ارتباط دوسویه بین فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز و این جشنواره ها در زمینه انتقال تجربیات، معرفی هنرمند و ساختار تئوریک به وجود آمده است.
اجرا در موزه هنرهای معاصر و محدودیت هایی که تحمیل می شود
این هنرمند درباره اجرای این دوره فستیوال در موزه هنرهای معاصر تهران اظهار کرد: امسال دومین دوره از این فستیوال است که در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می شود. موزه های هنر معاصر در جهان در واقع موزه هایی پویا هستند که در آن بازدیدکننده صرفا بیننده آثار نیست بلکه در مقام مخاطب خود نقشی در خلق فضا و گاه آثار هنری دارد. چنین رویکردی سبب شده است تا برخی از مدیوم ها از جمله پرفورمنس آرت که چنین بستری را مهیا می کند مورد توجه کیوریتورها و مدیران این موزه ها قرار گیرد.
وی اظهار کرد: خوشبختانه چنین نگاهی در موزه هنرهای معاصر تهران هم وجود دارد و برای دومین بار این موزه میزبان این فستیوال شده است که فارغ از این فستیوال وجود چنین نگاهی برای عرصه تجسمی امر مبارکی است. البته برگزاری این فستیوال در موزه هنرهای معاصر تهران محدودیت هایی را هم به این فستیوال تحمیل می کند از جمله اینکه به دلیل شرایط موزه برخی موارد مانند زمان آغاز اجراها، طول اجراها، ورود برخی وسائل و مراقبت های ویژه باید مورد توجه قرارگیرند و به این ترتیب بسیاری از طرح ها امکان اجرا در موزه را از دست می دهند در حالیکه در گالری چنین محدودیت هایی وجود نداشت و به طبع تنوع فرمی آثار گسترده تر بود.
مدیر کانون نیومدیای موزه هنرهای معاصر درباره مرزهایی که پرفورمنس آرت را از مدیوم های دیگر مانند تئاتر محیطی یا تجربی جدا می کند و پرفورمنس هایی که این روزها به وفور اجرا می شوند اما از مولفه های این مدیوم دور هستند نیز گفت: باید ابتدا یک تفکیکی میان پرفورمنس و پرفورمنسآرت قائل شویم. پرفورمنس در معنای عام شامل هر گونه اجرایی می شود از مراسم آیینی تا تئاتر و موسیقی. در واقع و در یک تعریف بسیار کلی نمایش هر فعلی برای مخاطب می تواند یک پرفورمنس باشد اما پرفورمنس آرت ویژگی هایی دارد و اگر بخواهم خیلی کلی بیان کنم می توان گفت پرفورمنس آرت پروسه خلق اثر هنری است توسط پرفورمر در تعامل با مخاطب در زمان و مکان واقعی. البته به کرات درباره تک تک این ویژگی ها به صورت مکتوب و در قالب مقاله، مصاحبه و غیره صحبت کرده ام و فکر می کنم از حوصله این مصاحبه خارج است بنابراین با شما موافق هستم که بسیاری از آثاری که این روزها اجرا می شوند گونه هایی از تئاترمانند تئاتر محیطی، تجربی، شورایی و از این دست هستند و در واقع همه یک پرفورمنس محسوب می شوند اما پرفورمنس آرت نیستند.
تمرکز بر رابطه مکان و فضا
وی با اشاره به اینکه تمرکز این دوره فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز بر رابطه مکان و فضا در پرفورمنسآرت است درباره دیگر بخش های این رویداد بیان نمود: غالب مدیومهای هنری معاصر میانرسانه ای هستند. یکی از وظایف من به عنوان کیوریتور و مسئول کانون نیومدیا معرفی رسانه های هنری معاصر است بر این پایه امسال در این فستیوال و در هفته آخر ویدیو پرفورمنس را برای نخستین بار در عرصه عمومی معرفی خواهیم کرد. در این بخش از هنرمندانی دعوت کرده ام که در این زمینه فعالیت هایی داشته اند اما غالبا آثارشان به عنوان ویدیوآرت معرفی شده است. دلیل قرارگیری این بخش در فستیوال، ویژگی میان رسانه ای ویدیو پرفورمنس و رابطه دو سویه آن با مدیوم پرفورمنس آرت است و در آینده رویدادی مستقل را به آن اختصاص خواهم داد.
وی درباره شیوه دعوت از هنرمندان گفت: هنرمندان هر دوره بر اساس اهداف کلی فستیوال و اهداف ویژه هر دوره انتخاب می شوند. به این ترتیب با رصد فعالیت یک سال گذشته هنرمندان در حوزه های عملی و تئوری و با در نظر دریافت اهداف کوتاه و بلند مدت فستیوال هنرمندان دعوت ها اجرا شده است. به عنوان مثال یکی از اهداف ما توجه به گسترش و معرفی این مدیوم در شهرهای دیگر است به همین دلیل امسال سه هنرمند از بندرعباس، یزد و تبریز به فستیوال دعوت شده اند همچنین بر پایه استفاده از تجارب هنرمندانی که در بستر مکانی دیگری به خلق آثار پرداخته اند سه هنرمند ایرانی هم از کشورهای انگلستان و کانادا دعوت شده اند.
وی ادامه داد: از دیگر ویژگی های فستیوال امسال معرفی یک فستیوال دیگر در کنار و به عنوان تکمیل کننده فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز است که انتخاب هنرمندان آن بر اساس فراخوان و داوری خواهد بود چراکه بعد از گذشت 6 سال از اولین دوره، اکنون با تعداد علاقه مندان و هنرمندان بیشتری روبرو هستیم- که خود از دستاوردهای فستیوال سی پرفورمنس،... است- به این ترتیب با معرفی فستیوال جدید در شناسایی هنرمندان فعال گام دیگری برخواهیم داشت.
امیر راد درباره ویژگی های دوره ششم این فستیوال نیز بیان نمود: تعمدا در این دوره آثاری انتخاب شدند که به لحاظ فرم اجرایی رادیکال هستند یعنی در انتخاب طرح ها سعی شده است هر اجرا تکانه ای بر پیش زمینه های ذهنی مخاطب از اجرا وارد آورد.
ششمین فستیوال سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز تا 30 دی ماه همه روزه به جز جمعه ها و شنبه ها، رأس ساعت 5 بعدازظهر در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می شود و هر هنرمند در مدت سی روز ، یک پرفورمنس آرت اجرا می کند.
منبع: خبرگزاری مهر