اصل هنر، انسان بودن است - تعطیلات رو

از این رو با ایشون پیشتر از نوروز سخن آغاز کردیم و ادامه دادیم تا شد این فرازهایی که مهمون گویش اصفهانی ایشون بودیم.

نقش آفرین آن معلم سختگیر و سخت دل در قصه های مجید آنچنان مهرانه و گرم و دوست داشتنی است که نگو! احساسم روشنه که این دوستی تا....ادامه خواهدداشت. می دانیم که سلطانی از افق طلوع کرد و با مردان آنجلس بیشتر مردمی شد.

(از استادعباس جوانمرد؛ دوست بزرگوارم پرسش هایی چند پرسیدم یکی دوتاش بجاست طرح بشه) از مقدس ترین هدف های زندگیتون؟

(با بسی خنده) اصلا واژه زندگی یعنی مقدس، منتها این که چگونه چرا با کی ها برای چی زندگی کنی خیلی مهمه وگرنه زندگی ادامه حیاته ولی ادامه حیات بامعرفت، درست همراه با دغدغه داشتن، احساس مسؤولیت، ماندگاری، تعادل و به تعالی رسوندن عشق هایی که در زندگی وجودداره. زندگی زیباست ای زیباپسند/ زنده اندیشان به زیبایی رسند/ آنقدر زیباست این بی بازگشت/ کز برایش می توان از جان گذشت.

حرف ادامه شد لطفا این فرازها رو ادامه بدین: من هنوز دارم...؟

به درستی و راستی نفس می کشم.

این در حالی است که...؟

خدا بخواد.

به هرحال...؟

زندگیه و زندگی هم فراز و نشیب زیادداره. بایدکه تعمق و بعد تحمل.

اگه دوست داری...؟

پس از دوستی ات دست برندار و این دوست داشتن رو فریادکن.

شما هم می توانید...؟

حضور موثری داشته باشین. به قولی تا می توانی دلی به دست آور.

امیدواریم که...؟

که فردای بسیار روشنی داشته باشیم و بتونیم در این روشنایی خدمتی به جامعه کنیم.

به چی هنوز باوردارین و ازش نومید نشدین؟

عشق و ایمان؛ ایمان بر پایه عشق. عشق است بر آسمان پریدن، عشق است.

برگ برنده تون توی زندگی؟

دنیادوست و دنیاپرست نبودم. میان دنیا قرار داریم و در هر حرکتی با تحلیل و استعانت از خداوند منان، دوستان اهل خرد هدایت ام کردن.

برخوردتون با اونی که با چشماش به شما عشق می ده و با عشق به شما نگاه می کنه؟

بله چشم که واقعا تاثیرگذاره. درواقع کلوزآپِ چشم نشون می ده این شخصیت، حقیقتا پهلوان و مثبته و قهرمانه یا نه. از چشم می فهمین کی منفیه و کی مثبت؛ این مفاهیم تصویری سینماست ها! توی تئاتر اما این فیزیک آدم هاست و البته صورت دلنشین و زیبا که تاثیرداره؛ چون کسی که نقش یه قهرمان رو بازی می کنه باید باورپذیرباشه برای مردم.

دوست دارین یاریش کنین؟

اونی که درواقع خودم درکش می کنم و ازش تحلیل دارم چه در هنر سینما باشه چه در تئاتر و تلویزیون. اگه بتونم براش ثمربخش باشم یا بتونم همراهش، همدردش و رهنمونش باشم.

توی ساعت های استراحت تون هم خواب تئاتر می بینین؟

(با خنده) ما فرق می کنیم با آدم های معمولی، اینه که همش می ترسیم عقب نمونیم.

یعنی وقتی تئاتر نباشه چکار می کنین؟

می رم سراغ مکاتب تئاتر و عنوان ها رو یه مروری می کنم. روزنامه ها رو می بینم به کتاب هام سرمی زنم و یه نیم نگاهی می کنم و خودم رو تسکین می دم تا این بستر درست و درمون زندگی با شکست کرونا دوباره به وجود بیاد.

نگرانی شمای هنرمند؟

هنرمند نگرانه نکنه بی تفاوت بشه، نکنه من دیگه دغدغه مند نیستم حتی برای خودم چه برسه به مردم عزیز.

پیش همکار ها به چی شهرت دارین به لهجه به...؟

نمی دونم والا. ما در بستر هنر با هم ارتباط داریم و تحسین شخصیت ها هم بر اساس توانمندی، دانش و سابقه است.

درباره سریال ها و سینمایی هایی که پخش می شه؟

الان متاسفانه چیز هایی که پخش می شه داستان نداره، انتقال تفکر و محتوا نداره. نمی دونم خود مسؤولان می گن فقط برای سرگرمی و همین! این همه آدم جمع می شن کاری ساخته می شه با این همه هزینه برای چی چی، در خدمت چی بایدباشه؟

از اتفاق های خارق العاده زندگی تون؟

همین که وارد بستر سیروسلوک هنر شدم و حداقل جامعه به عنوان یه هنرمند، من سلطانی رو پذیراست. البته درصدش رو نمی دونم.

درباره چی خیلی کوشش کردین و نشد؟

چون خیلی آرمانی نگاه نمی کنم و توی هر حرکتم یه تفکری هست و یه تجزیه تحلیلی می کنم، سعی دارم وارد مضامین و داستان هایی بشم که می دونم حق منه و می تونم ادای دین کنم، حال چه مشورت باشه چه کارگردانی و چه بازیگری.

درباره خودتون فکرش رو هم نمی کردین و غافلگیرتون کرد؟

من الان 67سالمه از دانشگاه، تئاتر علمی رو آغاز کردم و به یه نگاه نوین رسیدم. انگار یه پرده از جلو چشمم کنار رفت و هنر رو اون طور که درست، علمی و به روزه من توی دانشگاه دیدم.

سعی هماره؟

همواره سعی کردم اثربخش باشم، بازهم خدا رو شکر.

براتون موضوع مهمی نبوده؟

چون توی خط خودم راه می رفتم چیز هایی برام مهم نبوده مثلا یکی از همکار ها می گفت این جوون های شیک پوش هرکدوم یکی دوسه میلیارد دادن که بیان جلو دوربین دیده بشن، تفریحشون همینه. گفتم آخه یعنی چه، نباید سابقه ای، دانشی، مدرکی...

وقتی دکترای افتخاری گرفتین؟

با این که شهرستونی بودم بهم مدرک دکترا دادن... رفتم ارشاد یه آقایی اومد گفت: بُپُکی! گفتم چرا گفت چقدر کار کردی! سه ماه ست داریم فقط کار های تو رو می بینیم 103تا تئاتر 12تا تله فیلم حدود30تا سینمایی و 37 یا 38تا سریال که خودم نویسنده بعضی شون بودم.

کار هایی که دوست نداشتین و پیشنهاد شده؟

کار نمی کنم.

اگه شخصیت اول باشه چی؟

کارنمی کنم حتی اگه شخصیت اول باشه. اما همون که شما گفتین ما درخدمت آرمان های فروخورده جامعه هستیم و رسالت هنر و هنرمند یعنی در خدمت جامعه باشه و بتونه موثر واقع بشه. اینه که در هنر کاسبکاری وجودنداره هنرمند عشقه و عشقه و عشق. من از کجا، عشق از کجا.

به مصداق اسمتون بیشتر دنیابخش بودین یا دنیاگیر؟

(می خندد) نه من تفکرات دنیاگیری ندارم؛ چون اونی که دنیاگیره حتما با ترامپ یه ارتباطی داره من دوست دارم اگه چیزی هم دارم و اضافه بر سازمان باشه، با همون دنیابخش ببخشم.

درباره چی خوشبین هستین؟

هنرمند اگه خوشبین نباشه که وای به حالت بختیار! هنرمند، اولین درسش خوشبین بودن و زیبانگاه کردنه. باید خوشبین باشی که بتونی یه اثر ماندگار رو خلق کنی.

مهم تر از مهم؟

این که به درستی و راستی زندگی کنم و آنچه در چنته و تفکردارم با تزکیه در خدمت ماندگاری و تعالی هنر در جامعه ارائه کنم.

درباره اش با هیشکی حرف نزدین؟

خب اگه درباره اش با هیشکی حرف نزدم، با شمام حرف نمی زنم.

برای چه کاری می گین کاریه که شده؟

من سیاسی نیستم؛ سیاسی سوال می کنین.

از دیالوگ های زیبا که هنوز شمارو به فکر فرومی بره؟

این رو همواره برای همه تعریف می کنم: یک قصه بیش نیست غم عشق و این عجب/ از هرزبان که می شنوم نامکرر است. یعنی اگه عشق، غم نداشته باشه تمومه.

غم انساندوستی، غمِ محبت، غم معرفت، غمِ...

درباره تجربه عاشق شدن؟

مفاهیم دنیایی یا فیزیکیش نه. ولی تمام بزرگان دین ما مثل مولی الموحدین همه شون عاشق بودن.

پیامی به یه هنرمند بازنشسته؟

این اشتباهه! هنرمند بازنشستگی نداره که! هنر و هنرمند نامیراست و هیچ وقت نمی میره. به خاطر نوع نگاه، تفکر و نوع کوششش که در خدمت مردمه، همواره در قلب و روح جامعه است. اگه جامعه بناست بمیره هنر و هنرمند هم می میره؛ ولی جامعه ماناست برای همین هنرمند هم ماناست. مثلا فلان هنرمند از دنیا رفته اما فیزیکی رفته همواره حضورداره چون تمام خدمتی که به خاطر ارزش، تفکر و معرفت داشته هست و ازشون یاد می شه. اون که یادی ازش نمی شه مُرده.

زندگی رو زیبا و خواستنی می کنه؟

مهربانی، عشق، می گه: با ما سخن از مهربانی و عشق بگو جز از اینا با ما نگو.

شده بترسین از چیزی؟

اگه صاحب تحلیل و کالبدشکافی تفکر نباشن یه مقدار نگران می شن؛ ولی وقتی تعریف و شناخت عمیق از دنیا داشته باشی دیگه نگرانی وجودنداره.

از ویژگی های اصفهونی ها؟

اصفهان چون شهر زیبای خداست و همه اهل تقوا و معنویت هستن، عرض گردد که پر از محبت و مهربونی هستن. مث آب آبی زاینده رود، زلال و آینه سازن. درسته که فعلا استکبار، جامعه رو دچار مشکل نموده، ولی اصفهان واقعا شهر آبادیه.

برخورد خدا با نامه اعمالتون دوست دارین چه جوری باشه؟

من هیچی نمی دونم. معصومین فرمودن اگه اهل اونایی که انجام دادی واقعا بودی که... اگه با فریب و ریا نموده باشی به محض این که از دنیا رفتی همه فراموش می شه.

دوست دارین برخورد خدا باهاتون...؟

هرچه بخواد همون می شه.تفکرمون اندازه این حرف ها نیست. ما همواره متوسل می شیم چون بنده خداییم و ما راضی هستیم به رضای خودش.

سینما به شما چی داد و نداد؟

خیلی طبیعیه که آدم، خرسند می شه خودش رو ببینه و بیشتر حس می کنم در سینما به تعالی دست یافتم.

مهم ترین مساله سینما؟

خوب نگاه کردن، زیبانگاه کردن، بی تفاوت نبودن، دغدغه مندبودن، احساس مسؤولیت داشتن و دارای تفکر انسانی بودن.

هنر خیلی چیزها هست اما اصلش؟

اصلش اینه: انسان بودن.

هنر برای شما؟

برای من همواره خوب بوده مث چشمه آب حیات.

چه جوری هنرمندها اذیت می شن؟

خونه نشینش بکنن.

هنر مثل چیه؟

مثل خون و اکسیژنه توی وجود اون هنرمندهایی که اهل دل هستن ها!

خودتون رو از مدت هاپیش براش آماده کردین؟

مقابله با مرگ.

یعنی رسیدن به جاودانگی؟

حالا که نزدیک مرگمون می رسه آیا تونستیم ثمربخش باشیم، موثرباشیم یا... وقتی می رم سر خاک هنرمندها انرژی می گیرم، ریلکس می شم، از جزء به کل می رم.

یه قانون هنری؟

به لحاظ دنیایی می گن: هنرمند شمعی است افروخته/ که تا چشم بر هم نهی سوخته.

البته مفاهیم فلسفی داره می گه اونقدر توی تاریکی به مردم راه رو نشون داد، در خدمت تفکرات جامعه بود و سوخته دل شد و بی تفاوت نبود.

یه قانون عاشقانه؟

که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها... هنرمند خوب مشکل داره.

اگه مشکل نداشته باشه؟

دانش یادنمی گیره.

کی حس می کنین میون شما و دیگران تفاوت هست؟

خطرناک است این سوال؛ ولی چون ما کار هنری می کنیم زندگی تفکر عشقمونه و همون هنره. مدعی هم نیستم، نسبت به رخدادهای جامعه ام خنثی نبودم.

معجزه رو کجا تجربه کردین؟

توی سینمای جنگ...

صداوسیما؟

مردم دوست دارن از صدا و سیما یه چیزی یادبگیرن، چون به هرجهت صداوسیما هویت و شناسنامه مردم ایرانه و همواره هم زیر ذره بین ماهواره های استکباره. فیلمی که پخش می کنه اون طرف آب تجزیه و تحلیل می کنن و بهش سمت وسوی منافع خودشون رو میدن و توی رسانه های بیگانه پخش می کنن تا مردم ایران رو اذیت فکری کنن.

کات؟

مخملباف توی ناصرالدین شاه می گفت کات یعنی خفه خون! البته شوخی می کنم. یعنی یه تمرکز بگیریم برای یه کوشش جدید.

پلاتو؟

محل عشق راستین. تمام تفکر و کوشش راستین رو به منصه ظهور می رسونه به یه تصویر زیبا و خلاق تبدیلش می کنه.

دوربین؟

حرف اول و آخر رو می زنه. نگاهیه که خیلی عمیق، کالبدشکاف و ماندگاره. زیبایی ها و انساندوستی ها رو انتقال می ده برای درست ودرمون کردن جامعه.

همبازی دلنشین؟

اسمش رو بگم... خیلی موثره، خیلی می تونه به آدم به لحاظ فکری و پرداخت، یاری کنه.

دریا؟

تمثیلی از عظمت، قدرت و مهربانی بخشی از عظمت خدا رو نشون می ده.

بیابون؟

با دریا در تضاده تا آدم ها به تفکر واداشته بشن. می شه بیابون بود و خشک و لم یزرع ولی دریا که باشی زلال و آبی و این چقدر خوبه.

نوروز؟

یه رسم قدیمی که از پدران ما به ارث رسیده پر از مفاهیم فرهنگی عمیقه.

هفت سین؟

کاری می کنه کارستون.

درباره بهاری که اومده؟

بهار اوج شکوفاییه و آدم تازه قدم به دنیا می ذاره. این که می گه بهار را باورکن خیلی تفکرا پشتش نشسته.

و فرجامین سخن؟

سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد/ آنچه خود داشت زبیگانه تمنا می کرد؛ تفکر پشت این شعر، خیلی وسیعه...

علی مظاهری - روزنامه نگار / روزنامه خبرنگاران