پرداخت غیرحرفه ای به حوزه خبر از معضلات اطلاع رسانی در شبکه های اجتماعی - تعطیلات رو

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، برنامه انعکاس با موضوع فضای مجازی و جریان سازی خبری و با حضور محمد کربلایی کارشناس فضای مجازی و محمد فیروزی روزنامه نگار، انتظاری مدیرعامل خبرفوری و سعیدی ادمین شبکه اجتماعی خبرگزاری فارس از شبکه رادیویی گفت و گو پخش شد.

کربلایی در مصاحبه با رادیو گفت و گو بیان داشت: ما وارد دنیای جدیدی به نام فضای مجازی شدیم که همچون دوران جنینی اطلاعات کافی از بسیاری موضوعات نداریم و متاسفانه دچار سردرگمی شده ایم.

کارشناس فضای مجازی با طرح سوالاتی عنوان کرد: ما در زمینه دارو و یا فروش نفت تحریم هستیم اما چرا زمانی که به اینترنت می رسد کسی ما را تحریم نمی نماید؟! این یک سوال جدی است که چرا ما در همه حوزه ها به جز اینترنت باید تحریم شویم؟ پاسخ تعیین است؛ منفعت های دشمن از این طریق سرازیر می شود.

وی همچنین گفت: متاسفانه کاربران غیرحرفه ای به دلیل عدم اطلاع از شبکه های اجتماعی، وارد دام هایی می شوند.

کربلایی پیغام ها در شبکه های اجتماعی را به سه دسته خبربیاری، خبرنگاری و خبرسازی تقسیم کرد و گفت: کار خبرسازی متفاوت از دو کار قبلی است اما متاسفانه غیرحرفه ای ها تحت عنوان خبربیار و با نقاب خبرساز فعالیت می نمایند و این، بزرگ ترین مشکل شبکه اجتماعی است.

کارشناس فضای مجازی ادامه داد: هر کسی می تواند وقوع یک حادثه و یا فساد را خبر دهد اما تحلیل کردن فقط کار متخصصان و کارشناسان است و متاسفانه هر فردی در زمینه های مختلف اظهار نظر و بعضاً جریان سازی می نماید.

وی با بیان اینکه متاسفانه جریان های خبر بیار در حال تبدیل شدن به جریان های خبرساز هستند گفت: خبرنگار علاوه بر اینکه باید به دو حوزه جریان یابی و جریان سازی خبر مسلط باشد باید خنثی سازی خبر را هم بداند.

کربلایی یادآور شد: BBC فقط 20 درصد به اصل خبر می پردازد و 30 درصد نظر کارشناسان خود را ارائه می دهد و 50 درصد مابقی را به گذشته ارجاع داده و تحلیل می نماید.

کارشناس فضای مجازی هر فرد را یک رسانه دانست و اضافه کرد: گاهی کسی اخبار منزلش را به دیگری انتقال می دهد، این هم نوعی رسانه است اما برای یک موضوع کشوری و بین المللی باید تیم های تخصصی ورود نمایند.

وی با بیان اینکه هیچ رسانه ای بی طرف نیست گفت: به عنوان مثالBBC و VOA محض رضای خدا علیه کشور ما خبرسازی نمی نمایند، این مسئله باید برای مخاطبان شبکه های اجتماعی و مردم روشن شود.

در ادامه برنامه انعکاس رادیو گفت و گو، فیروزی روزنامه نگار با اشاره به تعبیر مک لوهان از رسانه به عنوان پیغام گفت: فضای مجازی شکل جدیدی از پیغام و رسانه را فراوری نموده اما این دلیل بر جا ماندن رسانه های بزرگ نیست.

وی اضافه کرد: در حال حاضر یک فضای عمومی جدیدی شکل گرفته که رسانه های بزرگ و شهفرایندان در آن بازیگری می نمایند. بسیاری از رسانه های بزرگ و اصلی کشور در فضای مجازی حضور دارند اما در نقطه مقابل شهفرایندانی به عنوان بازیگر ورود کردند و اینجاست که بحث جریان سازی خبری موضوعیت پیدا می نماید.

فیروزی با بیان اینکه امروز فقط رسانه ها مرجع نیستند و شهفرایندان نیز مرجعیت پیدا نموده اند گفت: گاهی این مرجعیت را قهرمانان و سلبریتی شکل می دهند و گاهی هم در اثر وقوع حوادث ایجاد می شود.

این روزنامه نگار فضای مجازی را احتیاجمند سیاست گذاری دانست و عنوان کرد: رسانه ها خود را در این فضا تطبیق می دهند و از موسسات رسانه ای تغذیه می شوند.

وی همچنین فضای مجازی را احتیاجمند رفتار حرفه ای رسانه ها دانست و اضافه کرد: رسانه های با هویت و اعتبار در فضای مجازی برای منتشر کردن اخبار، احتیاجمند یک ادبیات خاص و اعتمادسازی هستند.

فیروزی همچنین عنوان کرد: یک خبرگزاری و روزنامه بین المللی در فضای مجازی و حتی سایت رسمی خود خبرها را بر اساس قواعد حرفه ای منتشر می نماید و اصل بر حرفه ای گرایی است اما موسسات رسانه ای ما گاهی به دل یک ماجرا می فرایند و جریان سازی هم می نمایند و در عین حال به اعتماد اجتماعی نیز لطمه می زنند.

این روزنامه نگار با تأکید بر اینکه رسانه در شرایط فعلی باید صندلی خود را پیدا کند گفت: سازمان های رسانه ای بر اساس اخلاق و مسئولیت اجتماعی و متناسب با توانمندی خود در فضای جدید نقش آفرینی نمایند.

انتظاری در ابتدای این برنامه با اشاره به جریان اطلاعات در عصر کنونی اظهار کرد: ما وارد عصر جدیدی از رسانه شدیم که رسانه های بزرگ مرجعیت خود را از دست داده و نسبت به گذشته کمتر مورد توجه هستند و در ازای آن هریک از مخاطبان و شهفرایندان می توانند در فرآیند اطلاع رسانی نقش آفرینی نمایند.

مدیرعامل خبر فوری اضافه کرد: ما این فضا را به مدت طولانی انکار و تصور کردیم اگر اعتبار آن را نادیده بگیریم مشکل حل می شود درصورتیکه باید از سالها قبل برای شناخت این فضا اقدام می کردیم تا اگر کسی فیلمی منتشر می نماید قادر به تایید اصالت و یا عدم اصالت آن نیز باشد.

وی ایجاد کاستی ها و خلأها در هر یک از تغییرات پارادایمی در حوزه رسانه را ناشی از به رسمیت نشاختن فضای جدید دانست.

انتظاری همچنین عنوان کرد: ما با فضا و فرصت های فوق العاده ای مواجهیم که همزمان تهدیدات جدی را نیز به همراه دارند لذا روزنامه نگاران و خبرنگاران حرفه ای باید فضای مجازی را به رسمیت شناخته و برای تشخیص خبرهای درست از نادرست با هم متحد شوند.

مدیرعامل خبر فوری گفت: اگر مدیریت فضای مجازی را به دست دولت و قوانین بسپاریم احتمالاً فرصت کمی برای مدیریت این فضا خواهیم داشت اما هر چه خبرنگاران و اهالی مطبوعات کنترل بیشتری داشته باشند آینده بهتری پیش رویمان خواهد بود.

وی یادآور شد: همانطور که سابقاً شب نامه های بدون مجوز در کنار روزنامه های اصیل، منتشر می شدند در حال حاضر نیز بسیاری از صفحات، سایتها و کانالها بدون شناسه و با هویت جعلی فراوری محتوا می نمایند لذا شاید بتوان از نسخه ها و تجربیات قبلی برای حل این مشکل استفاده کرد.

انتظاری گفت: فضای مجازی ممکن است فاقد تحریریه های نخبه گرایی رسانه های گذشته باشد اما عملاً به اندازه مخاطبان خود تحریریه دارد چراکه همه مخاطبان در رسانه های جدید به منبع و نیروی انسانی برای فراوری پیغام و محتوا تبدیل می شوند.

مدیرعامل خبر فوری با تأکید بر لزوم شناخت ذائقه و فضای منبع انسانی در کنار فراوری محتوا اعلام کرد: ما باید با مخاطبان به یک تعامل برسیم چراکه آنها به جزئی از فضای و فرآیند فراوری محتوا تبدیل شده اند.

وی همچنین با بیان اینکه تعریف خبرنگار و حرفه ای بودن متناسب با همه تعاریف تغییر نموده است، گفت: در حال حاضر حرفه ای بودن در دریچه برقراری تعامل با مخاطب تعریف می شود.

انتظاری فضای شبکه های اجتماعی را به شهر و یا میدان بزرگی توصیف کرد و گفت: در این شهر همه حرف یکدیگر را می شنوند و با هم مصاحبه می نمایند اما ما از مردم عادی کمتر خبرسازی می بینیم تا رسانه ها.

مدیرعامل خبر فوری بیان داشت: همانطور که خبرها در فضای مجازی به سرعت منتشر می شوند بعضی از آنها هم به سرعت تکذیب می شوند بنابراین شبکه های اجتماعی در این قضیه شرایط بهتری از رسانه ها دارند ضمن اینکه فضای شبکه های اجتماعی بسیاری از رسانه ها را پاسخگوتر نموده است، بسیاری از مقامات و مسئولان خودشان خبر دروغین می دادند و چند روز بعد خبر دیگری منتشر می شد لذا شبکه های اجتماعی می توانند این فضا را زیر سوال ببرند.

انتظاری گفت: اگر بپذیریم هر فرد یک رسانه است آنگاه تعارض ایجاد کردن و دوگانه سازی بین شبکه های اجتماعی و رسانه ای بی معناست.

دوستی در این برنامه اظهار کرد: شبکه های اجتماعی در وهله نخست مختص خبر نبودند بطوریکه تا پنج سال قبل هم بسیاری از رسانه های رسمی در برابر فعالیت در اینگونه شبکه ها مقاومت می کردند اما این مسئله نهایتاً باعث ورود افراد بدون تخصص در این حوزه و اجرای حرکت نمایشی کاریکاتوری از رسانه های حرفه ای شد.

ادمین شبکه اجتماعی خبرگزاری فارس گفت: عدم ورود خبرنگاران به این حوزه و به رسمیت نشناختن فضای مجازی شوک اولیه ای وارد کرد و کار به جایی رسید که رسانه ها از این شبکه های اجتماعی با ضریب نفوذ بالا جا ماندند و نهایتاً باعث گستردگی خبرهای غیررسمی و مرجع شدن خود مردم شد.

وی با اذعان به تغییر ارزش های خبری، نوع انتشار و دغدغه های خبری در اثر ورود شبکه های اجتماعی به حوزه خبر بیان داشت: در حال حاضر شکل پیغام برای مخاطب تغییر نموده یعنی مخاطب پیغام هایی را می خواند که تمام آن در صفحه موبایل دیده شود. ماهیت پیغام اعم از نوع روایت خبر، گویش و پرداختن به سوژه نیز از سطح استاندارد دچار تغییر شده است.

دوستی همچنین گفت: در حال حاضر تکثر پیغام ها به قدری زیاد شده که مسئله در پرداختن یا نپرداختن به آن نیست بلکه بحث اصلی نوع روایت هاست بطوریکه هر یک از رسانه ها از دریچه نگاه خود به موضوعات می پردازند و اینجاست که بعضی کانال های خبری به خط قرمزها نزدیک می شوند.

ادمین شبکه اجتماعی خبرگزاری فارس درخصوص حرفه ای گری رسانه ها در فضای مجازی اعلام کرد: شبکه های اجتماعی به خبرنگاری احتیاج دارند که اگر در حرفه ای گری و استانداردها هم صد نبود اما هوش وافر و پیشینه ذهنی قوی داشته باشد و در لحظه تصمیم بگیرد. متاسفانه کمبود چنین نیروی انسانی در شبکه های اجتماعی و ورود مردم به این حوزه باعث شده که خواسته و ناخواسته درگیر مطالب و روایتهای ضعیف و غیرواقعی شویم.

دوستی با بیان اینکه فضای شبکه های اجتماعی فضای بمباران اطلاعاتی است اضافه کرد: مسئلله مهم در شبکه های اجتماعی روایت کامل تر و خبر با جزئیات بیشتر است.

ادمین شبکه اجتماعی خبرگزاری فارس با بیان اینکه کار رسانه قانع کردن گری است، گفت: رسانه کاری به تکذیب ندارد گرچه می توانند با تحلیل به آن ورود نمایند.

دوستی در پایان گفت: اگر جریان رسانه ای و افکار عمومی به دست افرادی افتاده که در دسترس ما نیستند ناشی از شبکه های اجتماعی و افراد و جامعه نیست بلکه به انفعال شدید و تنبلی رسانه ها برمی شود.