آل پاچینو، پرستویی و سوپراستار های وطنی - تعطیلات رو

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

بازیگری با هشت نامزدی اسکار و یک بار برنده شدن طلایی ترین مجسمه جهان که در سال های اخیر در تعداد زیادی فیلم ناموفق بازی نموده است. فیلم هایی، چون قتل عادلانه، 88 دقیقه، جک و جیل، دنی کالینز و حتی بدرفتاری؛ که هم از سوی تماشاگران با بی توجهی و بی تفاوتی روبه رو شده اند، هم منتقدان سینمایی نقد های تندوتیزی روی آن ها نوشته اند و هم اینکه در گیشه جزو شکست های فاحش به شمار آمده اند.

آل پاچینو، اما با پاسخی که به پرسش های موجود درباره دلایل انتخاب چنین فیلم هایی داد، تفاوت خود را با خیل ستارگانی که حاضر به پذیرش اشتباهات خود نیستند، برجسته کرد.

بازیگری که کارنامه اش مالامال از شاهکار های تثبیت شده ای، چون پدرخوانده، صورت زخمی، سرپیکو، مترسک، بعدازظهر سگی، بی خوابی، بوی خوش زن و... است، در پاسخ به نویسنده ای که بسیاری از فیلم های اخیر پاچینو ازجمله 88 دقیقه و جک و جیل را فیلم های احمقانه خوانده، می گوید که به انگیزه ارتقای سطح فیلم های ضعیف و بد تصمیم به بازی در این فیلم ها گرفته است.

کافه سینما در گزارش گفته های آل پاچینو از قول او نوشته که عمدا در فیلم های بد بازی می نماید تا ببیند آیا می تواند سطح یک پروژه را بالا ببرد یا نه. آل پاچینو گفته: می دانید دلیل این کارم چیست؟ هدف من این است که می خواهم در فراوری فیلم هایی مشارکت کنم که خیلی خوب نیستند، ولی سعی می کنم آن ها را بهتر کنم.

این مسأله مدت هاست بدل به چالشی برای من شده است. البته فکر نمی کنم خیلی هم بد باشد، چون می خواهم کیفیت کار را بهتر کنم و پیش خودم می گویم اگر بتوانم طوری عمل کنم که از این پروژه فیلم متوسط هم دربیاید، این موضوع هیجان زده ام می نماید.

صحبت های آل پاچینو از جهاتی وضع مشابه او را با شماری از بازیگران وطنی یادآوری می نماید. بازیگرانی، چون پرویز پرستویی، حمید فرخ نژاد، رضا کیانیان و شماری دیگر که باوجود کارنامه معتبر و پربارشان، این روز ها به علت بازی در برخی فیلم ها مورد انتقاد قرار گرفته اند.

فارغ از اینکه تفاوت های فرهنگی و شاید هم شخصیتی باعث عکس العمل های متفاوت بازیگران می گردد (و شما نمی توانید روزی را تصور کنید که بازیگران ما هم با چنان لحنی درباره اشتباهات کارنامه شان حرف بزنند)، اما تا حد زیادی همه این بازیگران مسائل مشترک دارند.

همه بازیگران دغدغه استمرار، دستمزد و گذران زندگی را دارند و همه ناچار می شوند در بسیاری از نقاط کارنامه شان استاندارد های خود را پایین آورند تا زمینه ادامه حضورشان در سینما مهیا گردد. اما از همه این ها مهم تر ظرفیت های سینماست.

درواقع منتقدانی که با نگاهی کمال گرایانه کارنامه بازیگران را ارزیابی می نمایند، پاسخی به این پرسش ندارند که مگر در هر سال چند فیلم خوب ساخته می گردد و اگر بازیگران تنها به انتظار آن فیلم ها بمانند، هر چند سال یک بار امکان حضور سینمایی خواهند داشت؟

در ادامه گزارشی که درباره صحبت های آل پاچینو منتشر شده، این پرسش هم مطرح شده است که چه کسی می داند اگر آل پاچینو درگیر برخی فیلم های بد نمی شد، آن فیلم ها چقدر به مراتب بدتر می شدند؟ دفعه بعد که شما یکی از آن فیلم های بد آل پاچینو را دیدید، بد نیست کمی هم دراین باره فکر کنید. این یعنی آل پاچینو در هدف اولیه اش برای ارتقای سطح فیلم ها کم وبیش به موفقیت رسیده است.

این را در خصوص بازیگران خودمان هم که زیر تیغ انتقادند، می توان آنالیز کرد. مثلا درباره پرویز پرستویی که چند ماهی است به علت بازی در لس آنجلس- تهران و اخیرا مطرب با حملات گاه تند رسانه ها و منتقدان روبرو شده. یا حمید فرخ نژاد که در تگزاس و میلیونر میامی انتظارات منتقدان و تماشاگران جدی سینما را برآورده ننموده...

بسیاری از منتقدان بر این باورند که بازیگری و ستارگی با هم تفاوت دارد، تا حدی که می توان آن ها را دو وادی کاملا متفاوت به شمار آورد. از نظر این عده که منتقدان نامداری نیز در میان شان وجود دارد، بازیگران بزرگ ما زمانی که ستاره می شوند یا فکر می نمایند که ستاره شده اند، تن به انتخاب هایی می زنند که قبلا در کارنامه شان تصورناپذیر بود. بهزاد عشقی، منتقد پیشکسوت سینما از این گروه است.

این منتقد صاحب نام با اشاره به اینکه ما در سینمای ایران سوپراستار نداریم، اما حضور برخی از بازیگران در فیلم های پرفروش را از منظر ستارگی تحلیل می نماید: سوپراستار بازیگری است که نامش به تنهایی می تواند فروش یک فیلم را تضمین کند. شاید از این رو باشد که رقابتی در بین بازیگران برای داشتن بیشترین فیلم پرفروش راه افتاده است.

اما مسأله اینجاست که سوپراستار ها بیشترشان نمادی از زیبایی، قدرت، جوانمردی هستند و بنابراین وقتی بازیگری که این ویژگی ها را ندارد، می خواهد با معیار های سوپراستاری نقش هایش را انتخاب کند، در هر دو زمینه شکست می خورد.

نه آن اعتبار اولیه را حفظ می نماید و نه به مقام سوپراستاری می رسد. سوپراستار کسی است که هر چه بازی کند، مورد قبول قرار می گیرد، نه بازیگری که اولش می سنجد که امروز کمدی خوب می فروشد و بعد برود در آن فیلم ها بازی کند.

تهماسب صلح جو، اما می گوید باید کارنامه یک بازیگر را در کلیت آن آنالیز کرد، نه صرفا با نگاه به یک یا دو فیلم او. به باور صلح جو، تمام این بازیگران مطرح و معتبری که اخیرا برای حضور در یکسری فیلم تجاری مورد انتقاد قرار گرفته اند، سرمایه های سینمای ایران هستند: اصولا هر بازیگری که می درخشد و در خاطرات مردم صندلی خوبی پیدا می نماید، ستاره می گردد. این ستاره ها این قابلیت را دارند که مردم را به تماشای فیلم ها بکشند.

حضور این بازیگران در شماری از فیلم های به زعم برخی ضعیف را از این منظر هم می توان نگاه کرد، که مردم را به تماشای فیلم می کشانند. از نگاه این منتقد کهنه کار که زمانی رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی نیز بوده، حضور بازیگران ستاره در فیلم ها ظرفیت مالی سینمای ایران را ارتقا می دهد و این خود کار کوچکی برای سینمای یاران نیست.

یک بار دیگر به شروع بازگردیم. فارغ از کارکرد های خوب یا بد حضور بازیگران معتبر در فیلم های تجاری، مگر در سال چند فیلم خوب ساخته می گردد که انتظار داشته باشیم بازیگران به انتظار آن ها از حضور در دیگر فیلم ها خودداری نمایند؟

آل پاچینو البته بعد از آن دوره که از او انتقاد شد، سال جاری دو فیلم از دو استاد را به کارنامه اش اضافه نمود: مرد ایرلندی اسکورسیزی و روزی روزگاری در هالیوود تارانتینو. چه بسا بازیگران مطرح ما نیز با انتخاب های آینده شان خود را از زیر تیغ نقدها برهانند!