آیا نوشیدن چای موجب کمبود آهن می شود؟ - تعطیلات رو

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

آیا نوشیدن یک فنجان چای همراه با وعده های غذایی اشکالی ایجاد نمی نماید؟ آیا نوشیدن چای موجب بروز کمبود آهن می شود؟ چنانچه این سئوالات اکنون فکر شما را به خود مشغول ساخته است، در این صورت مقاله مناسبی را انتخاب کرده اید. این مقاله سعی کرده، رابطه میان چای و سطوح آهن را مورد کنکاش قرار دهد. آن را تا آخر بخوانید...

آیا عاشق نوشیدن چای هستید؟ آیا هر روز 5 تا 6 لیوان چای نوش جان می کنید؟ خواص آنتی اکسیدانی فلاونوئیدهای موجود در چای می توانند به طرق مختلف برای سلامت شما مفید باشند؛ اما برخی از عناصر و عوامل موجود در برگهای چای می توانند سلامت شما را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهند. نوشیدن بیش از حد چای می تواند موجب بروز کمبود آهن شود خصوصاً چنانچه گیاهخوار باشید. در ادامه مصرف چای و شرایط آهن بدن شما را مورد بررسی قرار می دهیم.

چای یکی از نوشیدنی هایی است که بیشترین خواهان را در جهان دارد. و به خاطر عطر و طعم خود مورد علاقه بسکمک است. نوشیدن چای به شما در کسب انرژی مورد نیاز در طول برنامه پرمشغله روزانه کمک می نماید. همچنین به آرامش شما پس از یک روز کاری طولانی مدت کمک می نماید. مصرف منظم چای هوشکمک ذهنی را افزایش می دهد. چای به افزایش مقدار سوخت و ساز کمک کرده در نتیجه کاهش وزن را تسهیل می سازد. نوشیدن آن به حفظ سطح کلسترول در خون کمک می نماید. از شما نه تنها در برابر ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی محافظت می نماید، بلکه در برابر ابتلاء به دیابت و برخی انواع سرطان هم محافظت می نماید. چای به پایین آوردن سطوح هورمونهای استرس در بدن کمک کرده و در نتیجه به مبارزه با افسردگی کمک می نماید. چای سیستم ایمنی بدن شما را تقویت ساخته و استخوانها را قویتر می سازد. بنابراین چای معمولاً به نام یکی از سالم ترین نوشیدنی های موجود شناخته می شود. اما با توجه به برخی گزارشات مطالعاتی اجرا شده از طریق مجله تغذیه و رژیم غذایی، مصرف بیش از حد تانین (tannin) از طریق چای می تواند مانع از جذب آهن غیر هِم (non-heme) (هِم بخشی از هموگلوبین را تشکیل می دهد) در بدن شده و می تواند در نتیجه به کمبود آهن منجر شود.

تأثیر چای بر سطوح آهن

چای حاوی تانین های (کاتچین ها و بیوفلاونوئیدها) است که خواص آنتی اکسیدانی را از خود بروز داده و کاهش وزن را بالا می برد. اما این تانین ها پیوندهای نامحلول با مولکولهای غیر هِم آهن را تشکیل داده و در نتیجه از جذب آهن غیر هِم در بدن جلوگیری می کنند. چندین گزارش مطالعاتی اجرا شده خاطر نشان می کنند که مصرف بیش از حد چای می تواند به طور جدی بر فرایند جذب آهن غیر هم در بدن تأثیر گذارد.

هِم و غیر هِم دو شکل از آهن غذایی است. شما آهن هِم را از گوشت و غیر هِم را از منابع گیاهی بدست می آورید. آهنی که از غلات صبحانه، بقولات، لوبیا خشک، آجیل یا مغزهای گیاهی، توفو، سیب زمینی، کشمش، کلم بروکلی و سایر سبزیجات برگدار بدست می آورید را به نام آهن غیر هِم نامگذاری می کنند. گرچه فرایند جذب آهن به عوامل مختلفی مانند سلامت کلی شما و رژیم غذایی متعادل بستگی دارد؛ مشاهده شده است که تانین های موجود در چای بر فرایند جذب آهن غیر هم تأثیر می گذارند. تانین مانع از فرایند جذب آهن هِم نمی شود. در حضور تانین، آهن هِم به مقدار 10 تا 30 درصد جذب می شود؛ در حالی که آهن غیر هِم به مقدار تنها 2 تا 10 درصد جذب می شود. مطالعات اجرا شده نشان می دهند که یک فنجان چای همراه با یک وعده غذایی می تواند جذب آهن غیر هم را 30 تا 60 درصد کاهش دهد.

افراد گیاهخوار چنانچه چای را همراه با صبحانه و یا وعده های غذایی خود مصرف کنند، در معرض خطر بیشتری نسبت به بروز کمبود آهن قرار دارند. کسانی که هر چند وقت یکبار ماهی و یا گوشت مصرف می کنند بایستی به طور مرتب سطوح آهن خود را مورد بررسی قرار داده و مراقبت لازم را بعمل آورده تا از کم خونی ناشی از کمبود آهن جلوگیری شود. افرادی که در آنها بیماریهای کلیوی، بیماری سلیاک یا بیماری روده بزرگ تشخیص داده شده است، بایستی مراقب سطوح آهن خون خود باشند. مطالعات اجرا شده نشان می دهند افرادی که در میان وعده های غذایی و یا بلافاصله پس از صرف وعده غذایی چای می نوشند، معمولاً از سطوح آهن پایینی برخوردارند. اثرات آهن پایین در بدن خصوصاً برای زنان باردار و یا شیرده، نوزادان و بچه ها تازه به راه افتاده، دختران نوجوان و ورزشکاران می تواند زیانبار باشد، به این دلیل که این افراد به آهن بیشتری نیاز دارند. مصرف بیش از حد چای می تواند برای افرادی که پیش از این در آنها کمبود آهن تشخیص داده شده است، خطرناک باشد. برعکس می تواند برای افراد مبتلا به مشکل هموکروماتوز (ذخیره بیش از حد آهن در بدن) مفید باشد.

به منظور برخورداری از سطوح سالم آهن خون، نیاز است که از مواد غذایی که مانع از جذب آهن شده و مواد غذایی که به جذب آهن کمک می کنند همراه با منابع خوب آهن اطلاع داشته باشید. همانند تانین های موجود در چای؛ پروتئین های موجود در سویا، کلسیم، پلی فنولها و فیتاتهای (phytates) موجود در بنش ها و غلات کامل (موجود در سبوس گندم، جو، ذرت و سایر غلات) هم می توانند مانع از فرایند جذب آهن در بدن شوند. دم آمدن بیش از حد چای تانین بیشتری آزاد می سازد (منجر به تلخ شدن آن می شود). از مصرف چای بیش از حد دم آمده و مصرف چای همراه با وعده های غذایی خودداری کنید. جذب پایین آهن غیر هِم به نوع چای مصرفی شما بستگی دارد. مشاهده شده است که چای سبز جذب آهن را حدود 30% کاهش می دهد در حالی که چای سیاه جذب آن را تا حدود 60% کاهش خواهد داد. هرچه چای سبک تر یا کم رنگ تر باشد مانند چای های گیاهی، به طور قابل توجهی مقدار کمتری تانین در هر فنجان از آن وجود خواهد داشت. افزایش مصرف اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک (آب پرتقال می تواند جذب آهن را تا 80% افزایش دهد)، اسید لاکتیک (منبع ـ شیر)، اسید مالیک (منبع ـ کدو حلوایی)، به افزایش آهن غیر هِم کمک می نماید.

چنانچه از رژیم غذایی پیروی می کنید که سرشار از آهن است، آنگاه یک یا دو فنجان چای در روز تفاوتی ایجاد نخواهد کرد. اما نوشیدن بیش از حد چای در طول روز می تواند بر فرایند جذب آهن غیر هِم تأثیر گذارد. امیدوارم که اطلاعات فوق در خصوص چای و سطوح آهن مفید بوده باشد. آهن یک ماده معدنی حیاتی است به این دلیل که نقش مهمی در تشکیل خون سالم، انتقال اکسیژن به سلولهای بدن و تشکیل آنزیمهای مختلف ایفاء می نماید. شما بایستی رژیم غذایی خود را به گونه ای برنامه ریزی نمایید که هرآنچه ویتامین و مواد معدنی که به طور منظم تأمین می کنید، به دلیل ترکیب نمودن اشتباه مواد غذایی و نوشیدنی ها از بین نفرایند.