نقش هیئت علمی در پیوند دانشگاه و صنعت ، تاپ می تواند احتیاج صنعت را برطرف و دانشجویان را شاغل کند - تعطیلات رو

گروه دانشگاه خبرنگاران، محیا معصومی- کم نیستند اساتیدی که به ارتباط دانشگاه و صنعت اهمیت چندانی نمی دهند و معمولا برای حفظ و تقویت آن یا حتی انجام پروژه ها و انتها نامه های کاربردی دانشجویان تلاشی نمی نمایند البته این دسته از اساتید که از آن ها تحت عنوان هیئت علمی های خاموش یاد می گردد برای این کارشان دلایل خاص خود را دارند و وظیفه شان را تنها تدریس و آموزش با کیفیت می دانند نه چیز دیگر!

در آنالیز پرونده هیئت علمی های خاموش دانشگاه ها به سامانه ای رسیدیم که در مصاحبه و صحبت با تعداد زیادی از اساتید، مسئولان دانشگاهی و دانشجویان، کسی آنطور که باید به آن اشاره ای نداشت. سامانه ای برای پیوند دانشگاه با صنعت و تشویق دانشگاهیان به انجام پروژه هایی که می توانند احتیاج یک واحد فراوریی و جامعه را برطرف نمایند.

طرح توانمندسازی فراوری و توسعه اشتغال پایدار یا همان تاپ با موضوع معاونت آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت و با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و ستاد کل نیرو های مسلح اجرا می گردد. هدف این طرح، توسعه دانش بنیان بنگاه ها به وسیله بهره مندی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ارتقاء سطح مهارت فارغ التحصیلان مشمول خدمت سربازی، تقویت ارتباط و تعامل بین صنعت و دانشگاه با هدف کاربردی شدن دانش و یافته های جدید علمی و فناوری اعضای هیئت علمی، ظرفیت سازی اشتغال به وسیله خلق ارزش اضافه نموده جدید و تامین اشتغال زایشی و پایدار و ... است.

برای آنکه بیشتر درباره این طرح بدانیم و از میزان آگاهی دانشگاهیان و مشارکت اساتید در آن آگاه شویم با یکی از کارشناسان این سامانه صحبت کردیم.

از سرباز صنعت تا ایران تاپ

شکوهی کارشناس دبیرخانه استان تهران سامانه ایران تاپ (توانمندسازی، فراوری و توسعه اشتغال پایدار) در مصاحبه با خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، اعلام کرد: این سامانه در دهه 80 تحت عنوان سرباز صنعت فعال و مورد استقبال بود، اما پس از آن معاونت پژوهش و فناوری وزارت صمت طرح تشکیل ایران تاپ را برای آشتی صنعت با دانشگاه ها پیشنهاد و اجرایی کرد.

شکوهی گفت: در این سامانه با گزینه های متعددی مثل بنگاه ها یا همان واحد های فراوریی، استاد تاپ، دانشجو تاپ و سرباز تاپ روبه رو هستیم. بدین ترتیب اساتید پروپزال های خود را در این سامانه تعریف می نمایند، واحد های فراوریی پس از آشنایی با این سامانه، احتیاج های تحقیقی و پژوهشی شان و از طرف دیگر دانشجویان دانشگاه های به نام نیز در این سامانه ثبت نام می نمایند؛ سپس سامانه افراد مرتبط را شناسایی و به یکدیگر وصل می نماید تا احتیاج های واحد های فراوریی به دست اساتید و دانشجویان یا فارغ التحصیلان دانشگاهی متخصص مرتفع گردد.

وقتی زمینه اشتغال دانشجویان فراهم می گردد

وی با بیان اینکه برای ثبت نام در این سامانه فیلتر های مشخصی وجود دارد تا از ثبت درخواست های بی فایده جلوگیری گردد، توضیح داد: به عنوان مثال وقتی یک واحد فراوریی برای یکی از پروژه های خود به یاری احتیاج دارد تا ضمن بهره مندی از دانش روز بتواند کمترین هزینه را صرف کند، احتیاج خود را در این سامانه ثبت می نماید و از آن سمت دانشجویی با انتها نامه یا مقاله ای در این زمینه وجود دارد که برای پیشبرد کارش در آزمایشگاه یا کارگاه به پول احتیاج دارد لذا این دو به یکدیگر معرفی می شوند تا هم احتیاج واحد فراوریی برطرف گردد و هم دانشجو بتواند با کار در آن واحد و استفاده از امکانات، انتها نامه خود را به ثمر بنشاند.

کارشناس دبیرخانه استان تهران سامانه ایران تاپ ادامه داد: در چنین شرایطی در صورت رضایت دانشجو و واحد فراوریی، دانشجو پس از فارغ التحصیلی جذب بازارکار و آن واحد فراوریی خواهد شد.

سرباز تاپ چیست؟

شکوهی درباره طرح سرباز تاپ این سامانه اعلام کرد: بیشترین اقبال به این سامانه برای طرح سرباز تاپ است. سربازان که فارغ التحصیلان مقاطع تحصیلات تکمیلی هستند با پروپزال خود در این سامانه ثبت نام می نمایند و در صورت لزوم به واحد های فراوریی مرتبط معرفی می شوند. در این صورت برگه سبز و امریه از سوی سرباز، معرفی نامه از سوی سامانه تاپ و هزینه های سرباز به مدت دو سال از سوی واحد فراوریی ارائه می گردد

وی اضافه نمود: درواقع ضمانت نامه اخذ شده از واحد فراوریی همراه با برگ سبز سرباز را به وزارت صمت ارسال می کنیم و با تشخیص کمیته های تخصصی آن ها سرباز به واحد فراوریی معرفی خواهد شد. واحد فراوریی و سرباز در این شرایط موظف هستند که هر سه ماه یکبار گزارش عملکرد ارائه نمایند.

راهی برای تشویق و ترغیب اساتید به انجام پژوهش های کاربردی

وی توضیح داد: اعضای هیئت علمی که قصد دریافت پسادکتری دارند می توانند از موقعیت های طرح استاد تاپ استفاده نمایند درواقع در این طرح اساتید می توانند با هزینه ای اندک از یاری دانشجویان برای پیشبرد پروژه تحقیقاتی خود استفاده نمایند. این پروژه حتی می تواند انتها نامه تحصیلات تکمیلی گروهی از دانشجویان باشد که استاد آن را راهنمایی و همراهی می نماید.

چرا بهره گیری از طرح تاپ فراگیر نشده است؟

کارشناس دبیرخانه استان تهران سامانه ایران تاپ در پاسخ به این سوال که میزان استقبال از کدام طرح در این سامانه از دیگری بیشتر بوده است، گفت: درحال حاضر به ترتیب طرح سرباز تاپ، استاد تاپ و دانشجو تاپ از میزان استقبال زیادی برخوردار هستند. از آنجایی که اطلاع رسانی کافی درباره این سامانه در دانشگاه ها صورت نگرفته، طرح دانشجو تاپ استقبال کمتری داشته است.

به گفته وی، برای آگاهی رسانی از ویژگی ها و مزایای بهره مندی از سامانه تاپ تصمیم به برگزاری همایش ها و سمینار هایی با حضور مسئولان وزارت صمت و دانشگاه های مختلف گرفته شد که شیوع بیماری کرونا برگزاری برنامه ها را لغو کرد و دیگر شرایط اطلاع رسانی گسترده پیش نیامد.

شکوهی دانشگاه علمی کاربردی را از جمله دانشگاه هایی دانست که از این سامانه استقبال خوبی داشته است و اضافه نمود: بعضی از واحد های فراوریی رشته های علمی کاربردی را بنا کردن و علاوه بر بهره مندی از فارغ التحصیلان حتی خود آموزش داده و مدرک ارائه می دهند. درواقع دانشگاه های جامع نسبت به ویژگی های سامانه ایران تاپ و طرح های آن اطلاعات بیشتری دارند.

نقش موثر اساتید برای تشویق دانشجویان به انجام پروژه های کاربردی

اساتید در این عرصه می توانند نقش بسیار کلیدی و موثری را ایفا نمایند، در دوران کرونا و غیرکرونا، با برگزاری سمینار یا بدون برگزاری آن درواقع اساتید می توانند با معرفی چند دقیقه ای این سامانه و طرح های آن ها در کلاس هایشان دانشجویان را به این امر تشویق نمایند. آگاهی بخشی به دانشجویان از چه راهی بهتر از این! تصور کنید هر استاد در هر ترم تحصیلی خود به 10 دانشجوی خود درباره این سامانه و انجام پروژه های احتیاجمحور بگوید آن وقت دیگر نه دانشجویی بی اطلاع می ماند و نه سامانه هایی همچون ایران تاپ که با اهداف و چشم انداز های ایده آل راه اندازی شده اند، با بی توجهی روبه رو می شوند.

شکوهی درباره این موضوع گفت: اگر اساتید در این راه همراه باشند و برای پسادکتری طرح پژوهشی خود یا دانشجویان شان را در این سامانه ثبت نام نمایند، مسائل زیاد واحد های فراوریی و عدم بهره گیری از انتها نامه ها برطرف خواهد شد. اما متاسفانه تا به امروز اساتید به صورت جدی این قضیه را ندیده اند و یکی از دلایلش می تواند عدم آگاهی کامل آن ها به این مسئله باشد. البته این نکته هم وجود دارد که اساتید با سابقه فعالیت علمی و آموزشی معمولا با یک فرمول خاص حرکت می نمایند و بر روی موضوعاتی که این فرمول را نداشته باشد زیاد مانور نمی دهند و برای انجامش تاحدی عقب نشینی می نمایند.

وی ادامه داد: بسیاری از اساتید پروازی هستند یعنی فعالیت آن ها منوط به یک دانشگاه نیست و در واحد ها و استان های زیادی فعالیت دارند، اینگونه افراد بدون شک در معرفی و همراه کردن دانشجویان با سامانه ایران تاپ نقش موثری می توانند داشته باشند، چون با طیف مختلف و گسترده ای از جوانان روبه روهستند.

خاموشی بی فایده است

آگاهی رسانی درباره سامانه ها و طرح هایی همچون ایران تاپ می تواند تاحد زیادی به پیوند و آشتی صنعت و دانشگاه یاری کند و از طرفی راهی برای اشتغالزایی فارغ التحصیلان باشد که هم اکنون با بیکاری روبرو هستند. در این بین سهم مسئولان دانشگاهی و به ویژه اعضای هیئت علمی شاید پررنگ تر از بقیه باشد، چون تنها آن ها هستند که با دانشجویان و نسل جوان ارتباط مستقیم دارند و می توانند الگو و آینده ساز باشند. اعضای هیئت علمی دانشگاه ها باید بیش از پیش نسبت به چنین مسائلی خود را به روز نمایند و در کنار آموزش، آینده و اشتغال دانشجویان، رشد دانشگاه و حل احتیاج های صنعت و جامعه را در نظر بگیرند.